Almanya’da bulunan Türkler ülkede evlenme ve boşanma gibi medeni durumlarını değiştirecek işlemlerde bulunmaktadırlar.
Özellikle, evliliklerin Almanya’da boşanma ile sona ermesi sonucunda Türk vatandaşı olan ancak Almanya’da yaşayan ya da çifte vatandaş olan kişilerin boşanma kararlarını Türkiye’de de tanıtmaları gerekmektedir.
Almanya’da boşanma kararı alınmış olması Türk hukuku açısından hiçbir sonuç doğurmamaktadır. Bu kararın Türkiye’de tanınması ve tenfizi sağlandıktan sonra, Alman mahkeme kararının geçerliliği Türk hukukuna da yansıyacaktır ve kişilerin nüfus bilgilerinde değişiklik yapma etkisine kavuşacaktır. Aksi takdirde Almanya’da boşanan kişiler (Alman vatandaşlığına geçen Türkler/mavi/pembe kart sahibi kişiler dâhil olmak üzere) daha sonra bir Türk vatandaşı ile evlenmek istediklerinde çeşitli sorunlar yaşayacaklardır.
Bu sebeple Almanya’da boşanan kişiler ileride sorun yaşamamak için biran önce bu kararın Türkiye’de tanınması ve tenfiz edilmesini sağlamaları kendi yararlarına olacaktır.
Tanıma ve Tenfiz Nedir?
Tanıma, yabancı ülke mahkemeleri tarafından verilen mahkeme kararlarının Türkiye’de kesin delil veya kesin hüküm olarak geçerlilik kazanmasıdır.
Tenfiz ise “icra edilebilir” özelliği olan yabancı mahkeme kararların, Türkiye’de geçerlilik kazanmasıdır.
Örneğin Almanya’da verilen bir boşanma kararının Türkiye’de tanıtılması gerekirken; söz konusu boşanma kararı içerisinde velayet, nafaka gibi icra edilebilir bir hüküm olması halinde Türkiye’de tenfiz edilmesi gerekmektedir.
Alman Mahkemesince Verilen Boşanma Kararının Türkiye’de Tanıtılması İçin Gerekli Şartlar
Tanıtılması gereken karar öncelikle yabancı bir mahkeme tarafından verilmiş olmalıdır.
Ayrıca, yabancı mahkeme tarafından verilen kararın hukuk davasına ilişkin olması gerekmekledir. Boşanma kararı bir hukuk mahkemesinin vereceği karar olduğundan bu şart sağlanmaktadır.
İlaveten, kararın kesinleşmiş olması ve kesinleşen mahkeme kamu düzenine aykırı olmaması gerekir.
Alman Mahkemesince Verilen Boşanma Kararının Türkiye’de Tenfizi İçin Gerekli Şartlar
Yabancı mahkeme kararlarının Türkiye’de tenfiz edilebilmesi için Milletlerarası Özel Hukuk Kanunu’nun[1] (“Kanun”) 50. maddesi uyarınca, bir takım ön şartlar getirilmiştir.
Bu şartlar yukarıda sayılan; (i) Tenfiz edilecek kararın, yabancı mahkeme tarafından verilmiş olması, (ii) kararın hukuk davalarına ilişkin olması ve (iii) kararın kesinleşmiş olması, (iv) kamu düzenine aykırı olmamasıdır.
Tenfiz İstemi
Tenfiz işlemi için dava açılması gerekmektedir.
Tenfiz talebi dilekçesinde bulunması gereken unsurlar, Kanun’un 52. maddesinde şöyle belirtilmiştir;
- Tenfiz isteyenle, karşı tarafın ve varsa kanunî temsilci ve vekillerinin ad, soyad ve adresleri,
- Tenfiz konusu hükmün hangi devlet mahkemesinden verilmiş olduğu ve mahkemenin adı ile ilâmın tarih ve numarası ve hükmün özeti,
- Tenfiz, hükmün bir kısmı hakkında isteniyorsa bunun hangi kısım olduğu.
Ayrıca tenfiz edilecek mahkeme kararının kesinleştiğine dair belgede, dilekçe ekine yerleştirilmelidir.
Boşanma Kararının Tenfiz Edilmesi İçin Gerekli Şartlar
Milletlerarası Özel Hukuk Kanunu (“Kanun”) 54. maddesine göre yabancı mahkeme kararının Türkiye’de tenfizi için gerekli şartlar sıralanmıştır. Bunlar;
Türkiye Cumhuriyeti ile ilamın verildiği devlet arasında karşılıklılık esasına dayanan bir uluslararası anlaşmanın veya yabancı mahkeme kararlarının tenfizi için fiili halin bulunmasıdır. Türkiye, Alman’yi karşılıklılık ilkesi kapsamına dâhil etmiştir.
Tenfiz Kararı
Türk mahkemesi dava sonucunda, yabancı mahkeme kararının kısmen veya tamamen tenfiz edilmesine karar verilebilmektedir. Tenfizine karar verilen yabancı mahkeme kararları, Türk mahkemeleri tarafından hüküm verilmiş gibi, Türkiye Cumhuriyeti’nde icra olunur.
Tenfiz edilen boşanma kararları Türkiye’deki bir mahkeme tarafından boşanma kararı verilmiş gibi sonuç doğurur ve nüfus bilgilerine işlenir. Bu sonuç; nafaka ve velayet işlemlerine de yansıyacaktır.
Alman Mahkemelerince Verilen Boşanma Kararlarının Türkiye’de Tenfiz veya Tanıma İşlemlerine Tabi Tutulmadığında Kişiler Açısından Oluşacak Sorunlar
- Alman mahkemesince boşanmasına karar verilen kişiler halen Türk nüfus kayıtlarında evli göründüklerinden dolayı vefat halinde eşler halen birbirinin mirasçısı olmaya devam ederler. Bu kişiler mirasçılık belgesi çıkartarak malvarlıklarını kendi üzerlerine geçirebilir.
- Türk nüfus kayıtlarında halen evli oldukları görüldüğünden dolayı tekrar evlenmek istediklerinde, evlenemezler.
- Boşanan eşlerin, evlilik birliği sırasında edindikleri Türkiye’deki taşınmaz mallarla ilgili açılacak davalarda Türk mahkemeleri yetkili olduğundan uzun süre sonra yapılan tanıma-tenfiz işlemleri sonucu elde edilecek kararla, mal paylaşımına dair talepleri zamanaşımına uğrayabilecektir. Ayrıca boşanmadan sonraki mal edinimlerinde bile diğer eş, boşanmış olmasına rağmen, mal paylaşımında bu mallarda da hak talep edebilecektir.
Sonuç
Alman mahkemelerinde alınan boşanma kararlarının Türkiye’de tanınma ve tenfiz işlemleri yapılmadığı sürece Türk hukukunda hiçbir sonuç doğurmamaktadır. Bu sebepten dolayı dava tarafları gelecekte de sorun yaşamamak için bu işlemleri gerçekleştirmelidirler. Aksi takdirde Türk nüfus kayıtlarına göre halen evli sayılacaklarından dolayı ilerde yaşayacakları hak kayıplarını da göz önünde bulundurmaları gerekmektedir.
Av. Anıl Coşkun
info@anil-coskun.com
Web sitemizdeki tüm makale ve içeriklerin telif hakkı Av. Anıl Coşkun’a aittir. Tüm makaleler hak sahipliğinin tescili amacıyla elektronik imzalı zaman damgalıdır. Sitemizdeki makalelerin kopyalanarak veya özetlenerek izinsiz bir şekilde başka web sitelerinde yayınlanması halinde hukuki ve cezai işlem yapılacaktır.
[1] 04.12.2007 tarihli ve 26728 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 27.11.2007 tarihli 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun.