- Genel Olarak
Yabancıların, ülkemizde yasal bir şekilde yaşamlarını sürdürebilmeleri için, ikamet izinlerine sahip olmaları gerekmektedir.
İlk olarak, ‘yabancı’ kavramının tanımını yapmak gerekirse, yabancı; Türk Vatandaşlığı Kanunu’nun (“TVK”) 3. maddesinde belirtildiği üzere, Türkiye Cumhuriyeti Devleti ile vatandaşlık bağı bulunmayan kişidir.[1]
Ülkemizde ikamet izinleri, 6458 Sayılı “Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu”[2] (“YUKK”) ve 5682 Sayılı “Pasaport Kanunu’ndaki”[3] (“PK”) hükümler çerçevesinde yürütülmektedir.
Türkiye’de vizeden veya vizenin tanımış olduğu muafiyet süresinden ya da doksan günden fazla kalmak isteyen yabancıların ikamet izni alması gerekmektedir. Ayıca alınan ikamet izninin de altı ay içerisinde kullanılması zorunludur. Aksi takdirde alınmış ikamet izni geçerliliğini kaybeder.
İkamet izninden muaf olan kişiler, YUKK’nın 20. maddesinde detaylı olarak belirtilmiştir.
2. Yurt Dışında Yapılacak Olan İkamet İzin Başvuruları
Yurt dışında yapılacak olan ikamet izin başvuruları, kişinin vatandaşı olduğu ülkedeki Türk Konsolosluklarında (“Konsolosluk”) veya kişinin yasal olarak bulunduğu ülke topraklarındaki Türk Konsolosluklarında (“Konsolosluk”) yapılır.
İkamet izni talebinde bulunacak kişinin, ikamet izin süresinden itibaren olmak üzere en az
60 (altmış) gün ya da daha uzun süreli pasaport veya pasaport yerine geçen belgeye sahip
olmaları gerekmektedir.
Başvuruların değerlendirilmesi gerekli ve eksik belgelerin tamamlanmasına kadar ertelenebilir.
İlgili konsolosluk tarafından alınan başvurular, Göç İdaresi Genel Müdürlüğü’ne (“Genel Müdürlük”) gönderilir. Genel Müdürlük ise, başvurunun sonucuna göre ilgili konsolosluğa bildirimde bulunur.
Ayıca başvurular doksan gün içerisinde neticelendirilir. Olumsuz olarak sonuçlanan başvurularda Genel Müdürlük, başvurunun reddine ilişkin işlemler hakkında ilgili kişiye tebliğde bulunur.
3. Türkiye’de Yapılacak Olan İkamet İzni Başvuruları
a. Yabancıların, Türkiye’ye giriş-çıkışlarını, ülkemizde kalmalarını, sınır dışı edilmelerini veya uluslararası koruma, geçici koruma veya insan ticareti mağdurlarının korunmasıyla alakalı işlemleri yapmakla görevli kurum Genel Müdürlük ’tür. Bu kurumun görev ve yetkileri YUKK’nın 104. maddesinde detaylı olarak belirtilmiştir.
b. İlgili kanun metninde, yabancıların Türkiye’deki ikamet izinlerinde Genel Müdürlüğe başvurmaları gerektiği belirtilmiştir. Ayıca YUKK’nın 22. maddesinde yabancıların yurt içinde yapacakları başvurularda istisnai olarak, bulunduğu il valiliklerine yapacakları belirtilmiştir.
c. Daha önceleri Genel Müdürlüğü’n taşradaki görevleri, Emniyet Genel Müdürlüğü tarafından ifa edilmekte idi. Fakat 18.5.2015 tarihinden itibaren 81 ilde eşzamanlı olarak, Emniyet Müdürlüklerinin Yabancılar Şube Müdürlüklerince yapılan bütün işlemler İl Göç İdaresi Müdürlükleri tarafından yürütülmeye başlanmıştır.
d. Yapılan görev devriyle birlikte ikamet izni başvurularında e-ikamet uygulamasına geçilmiştir. Böylece Genel Müdürlük, yabancıların internet üzerinden ikamet uzatma başvurularını almaya başladı. Bununla birlikte yabancıların İl Göç İdaresi Müdürlüklerine gitmesi zorunluluğu da ortadan kalktı. Kısa dönem, öğrenci ve aile ikamet izni bulunan yabancıların ikamet izinlerini elektronik ortamda pratik şekilde uzatma imkânı sunulmuştur.
e. İkamet izni süresi içinde pasaportunu değiştiren yabancı ilk başvuru ekranını kullanarak randevu alması ve İl Göç İdaresi Müdürlüğü’ne gitmesi gerekmektedir.
f. İlk ikamet başvurularında ise randevu ile İl Göç İdaresi Müdürlüklerinde ikamet izni verilmesine devam edileceği belirtilmiştir.
4. Uzun Dönem İkamet İzni Başvuruları
a) İkamet izin başvuruları, başvuracak olan kişi tarafından bizzat yapılması gerekmekte, ancak yabancı yasal temsilcisi veya vekâleti ibraz etmek üzere, avukatı aracılığı ile de bu işlemleri yapabilir.
b) İkamet izni başvurusu alınan kişiye “İkamet İzni Müracaat Belgesi” verilir. Bu belge ile yabancı, ikamet izin işlemleri sonuçlanıncaya kadar ülkede kalabilecek, ancak ülkeye giriş-çıkış yapamayacaktır. Giriş-çıkış işlemleri için kişinin bu belgeyi İl Göç İdaresi Müdürlüğüne onaylatması gerekmektedir.
c) İkamet İzni başvuru Formu, başvuran kişinin pasaport veya diğer resmi belgeleri göz önünde bulundurularak doldurulmalıdır.
d) Başvuruda kullanılacak olan fotoğrafın son altı ay içerisinde çekilmiş olması ve biyotmetrik fotoğraf olması gerekmektedir. (2 Adet Fotoğraf)
e) Pasaportun aslı ibraz edilmelidir. Pasaport Latin alfabesi ile yazılmamış ise yeminli mütercim veya onaylı çevirisi de başvuruya eklenmelidir.
f) Daha önceki ikamet izin belgesi ibraz edilmelidir.
g) Başvuran kişinin son üç yılda devletten yardım almadığına dair ve kaldığı süre içerisinde yeterli maddi haklara sahip olduğuna dair belgeleri ibraz etmelidir.
Ayrıca, başvuran kişinin sahip olduğu taşınmaz var ise, bu taşınmazın konut niteliğinde olması ve bu amaçla kullanılması gerekmektedir. Bu husus yabancının aile ikamet izni başvurularında, talebinin kabul edilmesinde kolaylık sağlayacaktır. Diğer aile üyelerini kapsamayan taşınmazlar, sadece maddi imkânın tespitine dayanak teşkil edecektir.
h) Başvuran kişi, sağlık sigortasına sahip olmalıdır. Sağlık sigortası poliçesinde, Hazine Müsteşarlığının Genelgesi uyarınca “İşbu poliçe 6.6.2014 tarih ve 9 sayılı İkamet İzni Taleplerinde Yaptırılacak Özel Sağlık Sigortalarına İlişkin Genelge de belirlenen asgari teminat yapısını kapsamaktadır.” ibaresi bulunmalıdır.
Yurt dışında yapılan sigortalarda ise, sigorta şirketinin Türkiye’de bulunan şubesinin onayı gerekmektedir. Sigorta süresi ikamet izni süresini kapsamalıdır.
ı) İkamet izni almak isteyen kişinin adli sicil kaydı ibraz edilmelidir.
j) İkamet izinleri PTT aracılığıyla kişinin adresine gönderilecek olmasından dolayı, adrese ilişkin cadde, mahalle, sokak, dış kapı numarası, iç kapı numarası, ilçe, il gibi bilgilerin eksiksiz olarak belirtilmelidir. Ayrıca adres bilgilerinin değişmesi durumunda, değişikliğin 20 gün içinde bildirilmelidir.
k) Uzun dönem ikamet izni süresiz verildiği için, daha sonradan uzatılmasına gerek yoktur.
5. Aile İkamet İzni Başvuruları
Aile ikamet iznine ‘ilk başvurular’ için gerekli belgeler şunlardır:
a) İlk olarak İkamet İzni Başvuru Formu tam ve kişilerin pasaport bilgilerine uygun şedoldurulmuş olması gerekmektedir.
b) Başvuran kişilerin pasaportlarının aslı ve fotokopileri,
c) Dört adet biyometrik fotoğraf,
- d) Evli olduklarını gösteren belge,
e) Destekleyicinin başvuru esnasında hazır bulunması ve aşağıdaki belgeleri bulundurması gerekmektedir. Bunlar:
aa) Nüfus cüzdanı aslı ve fotokopisi,
bb) Kalacağı sürede yeterli ve düzenli maddi imkâna sahip olduğuna dair belge,
cc) Tüm aile bireylerini kapsayan sağlık sigortası,
dd) Adli sicil kaydı,
ee) Adres kayıt sistemine kayıt olduğuna dair belge.
Aile ikamet izinlerini uzatmak için de, aynı belgeler gerekmektedir.
Ergin olmayan yabancı çocuk-bağımlı yabancı çocuk için yapılacak ilk başvurularda bulundurulması gereken belgeler:
a) Pasaportun aslı ve fotokopisi,
b) Dört adet biyometrik fotoğraf,
c) Destekleyicinin de başvuru esnasında hazır bulunması ve aşağıdaki belgelere sahip
olması gerekmektedir:
aa) İkamet izni başvuru formunun tam olarak doldurulması gerekmektedir.
bb) Nüfus cüzdanının aslı ve fotokopisi,
cc) Ortak velayet varsa, diğer eşin muvafakatnamesi,
dd) Kalacağı sürede yeterli maddi imkâna sahip olduğuna dair belge,
ee) Tüm aile bireylerini kapsayan sağlık siğortası,
ff) Adli sicil kaydı,
gg) Adres kayıt sistemine kayıtlı olduğunu gösteren belge.
Çocukların ikamet izinlerinin uzatılması için de aynı belgeler gerekmektedir.
Av. Anıl Coşkun
info@anil-coskun.com
Web sitemizdeki tüm makale ve içeriklerin telif hakkı Av. Anıl Coşkun’a aittir. Tüm makaleler hak sahipliğinin tescili amacıyla elektronik imzalı zaman damgalıdır. Sitemizdeki makalelerin kopyalanarak veya özetlenerek izinsiz bir şekilde başka web sitelerinde yayınlanması halinde hukuki ve cezai işlem yapılacaktır.
[1] 11.06.2009 tarihli ve 27255 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren, 29.05.2009 tarihli ve 5901 sayılı Kanun.
[2] 11.04.2013 tarihli ve 28615 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren, 04.04.2013 tarihli ve 6458 sayılı Kanun.
[3] 24.07.1950 tarihli ve 7564 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren, 15.07.1950 tarihli ve 5682 sayılı Kanun.